- Ćwiczenia sprawności narządów artykulacyjnych:
Język
- Liczenie zębów językiem (dotykanie każdego zęba po kolei językiem),
- Zabawa w malarza -malowanie podłogi (dotykanie końcem języka dna jamy ustnej, za dolnymi
zębami od przodu do tyłu i z powrotem; malowanie sufitu (dotykanie czubkiem języka
podniebienia od przodu do tyłu i z powrotem); malowanie ścian (wodzenie językiem po
policzkach), - Zabawa w konika – kląskanie,
- Przytrzymanie zassanego języka na podniebieniu przez kilka sekund (przedłużony konik),
- Udawanie ssania cukierka,
- Lekkie nagryzanie czubka języka zębami – masowanie języka,
- Wahadełko – kierowanie języka od jednego kącika ust do drugiego,
- Dotykanie czubkiem języka na zmianę górnych i dolnych zębów przy szeroko otwartych
ustach, - Czyszczenie zębów – dzieci czyszczą czubkiem języka kolejno zęby górne od strony
wewnętrznej i zewnętrznej, a potem tak samo zęby dolne, - Śpiewanie „la,la,la” lub przy użyciu sylab „la, le, li, lo, lu” przy szeroko otwartej buzi, dbając o
to, żeby czubek języka znajdował się na wałku dziąsłowym (za górnymi zębami).
Wargi - Szeroki uśmiech ( z widocznymi zębami),
- Posyłanie buziaków- dzióbek,
- Naśladowanie rybki ( otwieranie i zamykanie ust ułożonych jak do „o”),
- Naprzemiennie dzióbek- uśmiech (przy ustach ułożonych w dzióbek wypowiadamy „u”, a przy
uśmiechu „i”), - Śpiewanie głosek „pa, ba, ma”,
- Picie gęstych napojów przez słomkę (np. jogurt).
Szczęka - Zabawa w krokodyla lub głodnego misia – kłapanie szczęk,
- Zabawa w krowy na pastwisku – naśladowanie żucia trawy z zamkniętymi wargami, w różne
strony.
Policzki - Chomiczki – nabieranie powietrza do policzków (nadymanie ich), jednocześnie starając się,
aby nie uciekło przez usta, - Naprzemienne przenoszenie powietrza z jednego policzka do drugiego,
- Nadymanie policzków, a następnie ściskanie ich tak, aby pozbyć się powietrza i wypuścić je,
- Rybka – zasysanie policzków.
- Ćwiczenia oddechowe
- Dziecko nabiera powietrze nosem i wypuszcza je ustami zdmuchując świeczkę,
- Dmuchanie na piórko ułożone na biurku i przesuwanie go, a następnie próby utrzymania go w
powietrzu (wdech nosem, wydech ustami bez nadymania policzków) - Dmuchanie na wiatraczek,
- Przenoszenie małych kawałków papieru z miejsca na miejsce za pomocą rurki,
- Dmuchanie baniek mydlanych i jak najdłuższe utrzymanie ich w powietrzu za pomocą
podmuchu, - Wyścigi – dmuchanie lekkich piłeczek pingpongowych na torze wyścigowym (ustami lub przy
użyciu rurek do napojów)
Ć
- Ćwiczenia umiejętności komunikacyjno- społecznych
Rozumienie mowy
- Rzeczowniki:
- „Pokaż, gdzie…” – W codziennych sytuacjach lub podczas czytania książeczek oraz oglądania
obrazków, pokazywanie dziecku konkretnych przedmiotów lub osób, a następnie poproszenie
go o ich wskazanie (Pokaż, gdzie jest mama; Pokaż, gdzie jest auto…) - Czasowniki:
- „Pokaż, gdzie…” – W codziennych sytuacjach lub podczas czytania książeczek oraz oglądania
obrazków, pokazywanie dziecku konkretnych sytuacji, czynności, a następnie poproszenie go o
ich wskazanie (Pokaż, gdzie mama gotuje; Pokaż, gdzie dzieci jedzą…) - Przymiotniki:
- „Pokaż, gdzie…” – W codziennych sytuacjach lub podczas czytania książeczek oraz oglądania
obrazków, pokazywanie różnych kolorów, kształtów, wielkości, a następnie poproszenie go o ich
wskazanie (Pokaż, gdzie jest czerwony; Pokaż, który jest okrągły…) • Przysłówki: - „Pokaż, gdzie…” – W codziennych sytuacjach lub podczas czytania książeczek oraz oglądania
obrazków, pokazywanie dziecku konkretnych emocji, odległości, a następnie poproszenie go o
ich wskazanie (Pokaż, kto jest smutny; Pokaż, gdzie wysoko, a gdzie jest nisko…)
Wspieranie rozwoju mowy i umiejętności dialogowych:
- W codziennych sytuacjach lub podczas czytania książeczek oraz oglądania obrazków,
nazywamy przedmioty wokół nas, posługując się słownictwem dopasowanym do poziomu
rozwoju dziecka (wyrażenia dźwiękonaśladowcze, słowa i proste zdania), a następnie pytamy
dziecko „A co to jest?” - Pokazywanie i nazywanie dziecku nowych przedmiotów lub czynności – prosimy o
powtórzenie - Dawanie okazji do dialogu, częste zadawanie pytań – „Kto to jest?”, „Co on robi?”, „Co Pani
trzyma w rączce?”, „Czym bawi się chłopiec?” - Niewyręczanie dziecka w mówieniu – pozwolenie mu na samodzielne zastanowienie się,
dawanie mu czasu lub potrzebnych wskazówek - Ograniczenie korzystania z wysokich technologii- smartfon, tablet, telewizor…
- Wspólne spędzanie czasu, zabawa, czytanie książeczek (np. Seria „Pucio”- wspólne oglądanie
obrazków, powtarzanie, rozumienie, nazywanie i pokazywanie konkretnych osób, przedmiotów i
czynności) - Kategoryzowanie przedmiotów – segregowanie np. klocków z uwzględnieniem koloru,
rozmiaru lub kształtu - Układanie i opowiadanie historyjek obrazkowych
- Wykluczanie ze zbioru – co tutaj nie pasuje i dlaczego?
- Zabawy paluszkowe lub śpiewanie piosenek ( z pokazywaniem)
Kiedy do logopedy?
Jeśli coś cię niepokoi, masz wątpliwości dotyczące rozwoju mowy dziecka, udaj się na konsultację.
Gdy dziecko:
W wieku 2 lat:
- nie mówi, nie widać prób łączenia ze sobą dwóch słów, nie naśladuje,
- nie odwraca głowy w kierunku źródła dźwięku,
- nie reaguje na własne imię,
- nie nawiązuje kontaktu wzrokowego,
- nie używa gestu wskazywania palcem,
- nie reaguje na proste polecenia,
- oddycha przez usta, nadmiernie się ślini,
W wieku 3 lat: - nie reaguje na imię, nie wykazuje chęci komunikowania się,
- nie mówi lub mówi niewiele; jego mowa nie jest zrozumiała dla otoczenia,
- nie zadaje pytań, nie buduje prostych zdań,
- śpi z otwartą buzią, oddycha przez usta,
- nie nawiązuje kontaktu wzrokowego, nie naśladuje,
- podczas mówienia wsuwa język między zęby;
- nie mówi głosek [p, b, m, t, d, k, g, ch, f, w, l, ł, j, n, ń, ś, ź, ć, dź]
W wieku 4 lat: - nie nawiązuje kontaktu wzrokowego, nie reaguje na swoje imię,
- śpi z otwartą buzią, nadmiernie się ślini,
- nie buduje zdań, jego mowa jest niezrozumiała dla otoczenia,
- wsuwa język między zęby podczas mówienia,
- mówi bezdźwięcznie („tom”=dom), zamienia głoski [s,z,c,dz] na głoski [ś,ź,ć,dź], oraz [k] na [t], a [d]
na [g], nie wymawia poprawnie głoski [l];
W wieku 5 lat: - zamienia głoski [sz,ż,cz,dż] na głoski [s,z,c,dz] lub zamienia głoski [s,z,c,dz] na głoski [ś,ź,ć,dź], oraz
[k] na [t], a [d] na [g], nie wymawia poprawnie głoski [l], mówi bezdźwięcznie („tom”=dom), - nie buduje zdań, jego mowa nie jest zrozumiała dla otoczenia,
- oddycha przez usta, śpi z otwarta buzią,
- nie reaguje na polecenia;
W wieku 6 lat: - mówi bezdźwięcznie, nie realizuje głosek [s,z,c,dz, sz,ż,cz,dż, r] oraz pozostałych głosek,
- jego mowa nie jest zrozumiała dla otoczenia, ma ubogi zasób słownictwa,
- nie reaguje na polecenia,
- śpi z otwartą buzią, oddycha przez usta, nadmiernie się ślini.